El Escorial, Madrid Özerk Bölgesi içinde, Sierra de Guadarrama dağının eteklerinde manastır, saray, kütüphane ve diğer bölümlerden oluşan, İspanya Kralı II. Felipe'nin ikametgahı olarak kullanılmış dinî-kültürel yapı. 1984 yılından itibaren UNESCO Dünya Mirasları listesindedir.
10 Ağustos 1557 tarihinde İspanyollar St. Quentin Savaşı'nda
Fransız ordusunu mağlup edince, İspanya Kralı II. Felipe Aziz
Lawrence gününde kazandığı bu zafer için şükran ifadesi olarak
Aziz'in onuruna İspanyol monarşisinin ve silahının gücünü
simgeleyecek ve St. Quentin zaferini ölümsüzleştirecek bir manastır
yaptırmaya karar verir.
Manastır projesi zamanla, yapıya yüklenmek istenen anlamlara
paralel bir şekilde büyür. V. Karl'ın vasiyet ettiği gibi bir
hanedan panteonu düşüncesinin işin içine girmesinin ötesinde,
manastırla kral sarayını bir araya getirmek suretiyle İspanyol
mutlakiyetinin siyasal doktrininin taşa kazınması hedeflenir. Öte
yandan II. Felipe, Aziz Lawrence'e bağlılığı bir tarafa,
içekapanık, melankolik, aşırı dindar ve sağlık sorunları olan
biridir ve büyük bir imparatorluğu yönetmenin zorluklarından
dinlenebileceği, maiyetiyle değil, rahiplerle çevrili olacağı bir
yer aramaktadır. Bu nedenle yapının Aziz Jerome tarikatına ait bir
manastıra bir kral sarayından daha yakın bulunması
gerekmektedir.
El Escoral'ın inşasına 1563 yılında başlanır. Projenin baş mimarı
önce Mikelanj'ın öğrencisi olan Juan Bautista de Toledo'dur. Fakat
1569 yılında Juan de Toledo'nun ölümü üzerine işi Juan de Herrera
devralır ve 13 Aralık 1584 tarihinde bitirir.
II. Felipe işi hem proje, hem de yapım aşamasında sıkı bir şekilde
takip eder. Yapının iç süslemeleri için İber Yarımadası'ndan ve
diğer ülkelerden en iyi malzemeyle en usta işçiler getirilir.
Kullanılan mermer Aracena'dan temin edilir, heykeltıraşlık işleri
Milano'ya sipariş
edilir, bronz ve gümüş işlemeler ise Toledo, Zaragoza ve
Flandre'de yaptırılır.
Binanın yapımı tamamlanınca, II. Felipe İspanyol ve Avrupalı
ressamların en iyi eserlerini, çok sayıda kitap ve yazmayı burada
toplar. II. Felipe'nin ölümünden sonra mirasçıları El Escorial'ın
resim, kitap ve yazma koleksiyonlarını geliştirmeyi sürdürürler.
Günümüzde El Escorial Tiziano Vecellio, El Greco, Francisco de
Zurbarán, Jusepe de Ribera, Tintoretto, Coello gibi ressamların en
iyi eserlerine ev sahipliği yapmaktadır.
Dünyanın en büyük kütüphanelerinden biri olan El Escorial Kütüphanesi'nde Augustinus (354-430), X. Alfonso (1221-1284) ve Avilalı Teresa'ya (1515-1582) ait yazmalarla beraber, çok sayıda Arapça yazma eser de muhafaza edilmektedir. Burası, ciltlerinin daha iyi muhafaza edilmesi için kitapların raflarda sırtları rafın içine gelecek şekilde korunduğu yegane kütüphanedir.
El Escorial Sarayı'nın etrafında bugün San Lorenzo de El Escorial adlı, 2011 yılı verilerine göre yaklaşık 19 bin nüfuslu küçük bir kent mevcuttur.
Calle Floridablanca, 12, 28200 San Lorenzo de El Escorial, Madrid, İspanya
Nasıl ulaşabilirim?
